همایش بین المللی نظریه خطابات قانونیه.
«امام یک مبنای مهمّ اصولی دارند: «خطابات قانونی»؛ ایشان خطابات شرعی را از قبیل خطابات قانونی می‌دانند؛ مبنای خیلی مهمّی است که در چندین مسئلۀ اساسیِ اصولی، این مبنا اثر می‌گذارد؛ امام هم روی این مبنا فکر کردند و کار کردند و با مقدّمات فراوانی آن را در اصول، بیان کردند واقعاً این مبنا، مبنای تعریف‌داری است... یک فکر فوق‌العاده‌ا‌ی است... این مبنای اصولی، واقعاً قابل رد هم نیست؛ اگرچه مخالف هم زیاد دارد.» [1]
رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی
علما و فقهای شیعه در عصر غیبت همواره پشتوانۀ اصلی پیشرفت و سعادت مردم جامعه در عرصه‌های مختلف اجتماع بوده و در هر دوره نقش کلیدی در ارتقای جامعه ایفا کرده‌اند. تلاش بی وقفۀ علما در طول تاریخ تشیع در تفسیر و تبیین شریعت و قانونمندی فقه و اجتهاد و در ادامه تعمیق و توسعه مباحث اجتهادی منجر به تجربۀ عملی ساختن فقه در جامعه در عصر انقلاب اسلامی توسط رهبر کبیر انقلاب امام خمینی رحمة الله علیه شده است.
امام خمینی رحمة الله علیه نظریه بدیعی در اصول فقه با عنوان «نظریه خطابات قانونیه» ارائه کرده‌اند که دارای ثمرات متعددی در عرصه‌های فقه فردی و فقه حکومتی است. شهید آیت الله مصطفی خمینی فرزند امام در توصیف این نظریه گفته‌اند «سوگند به جانم، کسی که پرده عناد را کنار بگذارد و با چشم انصاف و درستی تدبر کند، نمی‌تواند این بارقه ملکوتیه را که بسیاری از مشکلات با آن حل می‌شود و اساس دسته‌ای از معضلات است، رد کند.»[2] این نظریه با ارائه خوانشی نو از احکام شرعی به مثابه قوانین کلان اجتماعی، ظرفیت منحصر به فردی در حل مسائل مانند تفسیر کارکردگرایانه از احکام، ایجاد انعطاف در فقه حکومتی و پاسخ به چالش‌های حقوق بشر معاصر دارد.
این نظریه به عنوان یکی از پایه‌های مکتب اصولی ایشان، دارای دو ویژگی ممتاز است:
- توانایی بازتعریف رابطۀ میان احکام شرعی و قوانین موضوعه در نظام اسلامی
- ظرفیت حل تعارضات فقهی-حقوقی در مسائل مستحدثه
با وجود این قابلیت‌ها، متأسفانه پژوهش جامعی به بررسی نظام مند این نظریه نپرداخته است از جمله تأثیر این نظریه بر مباحثی مانند حقوق اساسی، سیاست‌گذاری عمومی و فقه بین‌الملل مغفول مانده است.
موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار علیهم السلام مشهد مقدس در راستای تبیین هرچه بهتر نظام اندیشه‌ای رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی رحمة الله علیه در ابعاد فقهی - اصولی، همایش بین اللمللی «نظریه خطابات قانونیه» را با همکاری مراکز حوزوی و دانشگاهی، برگزار می‌کند.